Het oerwoud en de stad. Ontdekking #4

De jaarlijkse BOSS studiereis ging dit jaar naar Sao Paulo en Rio de Janeiro in Brazili?. Als een van de docenten RE&H (Real Estate and Housing) was ik mee op deze geweldige en leerzame reis. Een bijzondere ontdekkingsreis. Hieronder de vierde van vijf ontdekkingen.
Na een week Sao Paulo ben ik nog steeds onder de indruk van deze enorme stad, deze enorme chaos, deze diversiteit en uitbundigheid.
Kan ik deze stad wel begrijpen?
Ik ontsnap uit de stedelijke overdaad en zoek de rust op van het MAM (Museu de Arte Moderna de Sao Paulo, in het Ibirapuera park). Daar is een indrukwekkende tentoonstelling van de Braziliaanse beeldhouwster Maria Martins (1894-1973). Leert zij mij wat van de Braziliaanse ziel en misschien ook van deze stad?
Ik ben ontroerd door deze prachtige tentoonstelling met de titel?Metarmofosis.?De beelden en tekeningen van Maria Martins hebben de vorm van mensen en planten, van een samensmelting van mens en plant. Het zijn surrealistische beelden.
Ik lees de verhalen achter de beelden en ik lees de inspiratie van Maria. Zij is een vrouw van de tropische zon, een vrouw met indiaans bloed, maar ook het bloed van Spaanse veroveraars, van avontuurlijke Portugezen, goudzoekers, van arrogante Nederlanders en onrustige Ieren. Zij is een Braziliaanse. Zij is van het oerwoud en van de legendes uit het oerwoud.
Ze vertelt het verhaal van de Taja plant. Een plant die kan praten. Ze vertelt van de Apuizeiro vijg die met duizenden tentakels en zuignappen andere planten overwoekert en uitzuigt, geheel verteert en zijn plaats inneemt. Ze vertelt van mensen die veranderen in planten zoals de nimf Daphne die, om te ontsnappen aan de god Apollo, verandert in een laurierboom.
Het surrealisme is extreem in de beelden en tekeningen van Maria Martins.
Nederland is het land van de dichter Marsman. Van plat land en traag stromende rivieren. Het land van polders en leven onder de zeespiegel. Nederland is het land van gereformeerde mentaliteit. Ook al ben ik in het katholieke zuiden opgegroeid, het calvinisme is de maat. Het land van “doe maar gewoon dan doe je gek genoeg”. We zijn het land van de dominee, de schoolmeester en de koopman: gelovig, belerend en op de centjes.
Brazili? is totaal anders. Dit is het land van het oerwoud, het land van de uitbundigheid. Uitbundigheid in kleur en vorm en de chaos in het verkeer. Van felle harde zon en tropische donderbuien. Maar ook het land van de Samba, het extravagante carnaval en de totale chaos in het voetbalstadion. Van de uitbundigheid op televisie die in alle restaurants aanstaat. Brazili? is katholiek en heidens tegelijk. Brazili? is zonder g?ne. Vrouwen kleden zich uitbundig, sensueel, seksueel en mannen laten graag hun tatoeages zien, hun dikke auto’s of snelle motoren. Brazili? is surre?el.
En dit is ook deze stad, dit alles maakt deze stad. De stad overwoekert zoals een oerwoud. In Sao Paulo smelten de stad en het oerwoud samen tot een surrealistisch geheel, zoals de beelden van Martins. En dat is wat anders dan de geplande Nederlandse polder dat ik als referentie heb. Bij de uitgang koop ik de prachtige boek dat bij de tentoonstelling hoort. Ik besef dat Martins mij veel geleerd heeft over haar land en deze ongelooflijke stad. Ik kan nog meer genieten!!
 

The Apuizeiro fig is a vegetable octopus; it wraps itself around the sacrificed individual, extending a thousand tentacles over it. The Apuizeiro figs are innumerable. Each microscopic cell in the structure of its tissue moulds to a thirsty mouth. It is a murmurless struggle. It begins with the adaptation of a woody filament to the branch it attacks. Coming from god knows where. Then, this threat swells and, growing in volume, for its part, sets about creating others, finally the web thickens and advances, contracting to slot into the trapped branch, which it completely replaces, like a shroud. The Apuizeiro envelops a body, the body rots, the shroud is reborn immortal.