Economie. (Dutch diseas)

Onlangs hadden we, onder leiding van mijn Eric van der Kooij,?Amsterdamse collega en Linda Kaput van?Jester, een aantal dagen “Scenario Planning” in de provincie Mafraq in Jordani?. Amsterdam heeft, in samenwerking met het Jordaanse ministerie van planning en internationale samenwerking, MOPIC, vier Scenario’s ontwikkeld om over de toekomstige ontwikkelingen van noord Jordani? te kunnen redeneren. Op basis van scenario’s kan men beleidsbeslissingen nemen of investeringen doen in ” No Regret” projecten. Een belangrijk onderdeel van de scenario’s is, zoals te begrijpen valt, de economische ontwikkeling.
Ik realiseer mij dat er een boek te schrijven is over de economische ontwikkeling van Mafraq en zal mij ernstig moeten beperken.
Een van de vragen die tijdens de workshops, aan de voornamelijk Jordaanse deelnemers werd voorgelegd was of de instroom van de Syrische vluchtelingen een zegen of een vloek was voor de economie van hun land. De deelnemers?hadden daar verschillende meningen over.
Aan de ene kant hadden de aanwezigen het idee dat in instroom van 1,3 miljoen Syrische vluchtelingen slecht is voor het land. Sinds de oorlog in Syri? zijn de prijzen in Jordani? dramatisch gestegen. Onder andere van onroerend goed, brandstof en allerlei import producten zoals auto?s. De werkeloosheid is in Jordani?, met 14% al enorm hoog maar met de verborgen werkeloosheid en de werkeloosheid onder vrouwen ligt dit percentage waarschijnlijk veel hoger. De Syri?rs zijn bereid voor lage lonen te werken om hun hoofd boven water te houden en drukken Jordani?rs uit de markt. Maar ik hoor dat het werk dat de Syri?rs doen vooral laaggeschoold werk is dat Jordani?rs liever niet doen. Dagelijks gaan honderden mensen uit het Za’atari kamp waar ik werk, werken op de landerijen rondom het kamp om wat bij te verdienen.
Dutch Disease.
De instroom van hulpgelden naar Jordani? moet enorm zijn. Overal zie je hulpverleningsorganisatie en de kranten staan bol van de overeenkomsten die de overheid met het buitenland sluit voor investeringen, giften en leningen. Dat gaat over militaire steun, over de aanleg van grote infrastructurele projecten, onderwijs en gezondheidszorg. Alle kosten voor het vluchtelingenkamp waar ik werk worden vanuit het buitenland betaald en het kamp kost een slordige half miljoen dollar per dag. Ik heb flink gezocht op het internet maar ik kan niet ontdekken hoeveel procent van het BNP deze hulpgelden bedragen. Maar dit moet gezien de getallen die ik wel vind enorm zijn. En dit is fnuikend voor de waarde van de munt. De Jordaanse Dinar is duur waardoor de export enorm onder druk staat. Dit is slecht voor de werkgelegenheid en het land heeft dan ook een enorm handelstekort. Dit fenomeen wordt Recource Curse of Dutch Disease genoemd.
Toch zijn de investeringen noodzakelijk want met 1,3 miljoen extra mensen is de druk op de infrastructuur, de gezondheidszorg, afvalverwerking en het onderwijs enorm. Jordani? kan deze kosten zelf niet dragen, daarvoor is de economie te zwak en te klein.
Er werd ook zeer positief gesproken over de gevolgen van de instroom van meer dan een miljoen mensen. Die mensen moeten allemaal eten en dat is goed voor onder andere de landbouw, de transport sector en de dienstverlening. Er wordt in het land meer handel gedreven en er zijn duizenden producten nodig voor de nieuwe mensen in het land en de vluchtelingenkampen waarin ze wonen. De NGO’ brengen niet alleen geld mee maar huren ook duizenden Jordani?rs in om het werk voor de vluchtelingen uit te voeren. Ook vluchtelingen verdienen geld dat ze besteden in de economie van het land. Je kan de economische groei, die er ontegenzeggelijk is, ook aflezen aan de vele bouwactiviteiten die overal in de provincie en in de hoofdstad Amman te zien zijn. Dit zijn investeringen en het levert een grote hoeveelheid werkgelegenheid op en kansen voor Jordani?rs.
Positief of negatief; het voelt als een duivels dilemma.
De meest opvallende en hoopgevende uitkomst was iets anders dan de discussie over de droge economische cijfers en ratio. Het gesprek ging niet alleen over de economie maar ook over de mensen achter die economie. En ik kreeg het idee dat iedereen het er over eens was dat, of het goed is of slecht voor de economie, de Syri?rs geholpen moeten worden.