Slopen of renoveren? Deel 1 energie

De Amsterdamse nieuwbouwmarkt is piepend en krakend tot stilstand gekomen. Er worden vrijwel geen nieuwe woningen en kantoren meer gebouwd. De gemeente schrapt nieuwbouwplannen voor kantoren en ontwikkelaars haken op grote schaal af. Een prachtig moment om ervaring op te doen in duurzaam herontwikkelen, renoveren, en restaureren. Maar hoe kun je deze opgave duurzaam benaderen? En wat is duurzamer: slopen of renoveren?
Vanuit het financi?le perspectief
Het ontwikkelen van gebouwen was – ondanks duurzame statements, mooie folders, verkooppraatjes en alle reclame – niet duurzaam. Als bouwen wel duurzaam was dan zou de bouwwereld niet zo hard zijn getroffen door de crisis. Dan hadden we geen honderden kantoorpanden voor niets gebouwd die nu leeg staan en dan stonden er geen bedrijfsterreinen te verpauperen. De stad wordt geregeerd door geld en niet door duurzaamheid.
In een discussie over het herontwikkelen van de Parooldriehoek in Amsterdam kwam de vraag naar voren of het vanuit het oogpunt van duurzaamheid beter is om de gebouwen in dat gebied te behouden en te renoveren, in plaats van ze te slopen en geheel nieuw te ontwikkelen. Vooralsnog is er door de gemeente en de gebouweigenaren gekozen voor het laatste. Vrijwel alle gebouwen worden volgens het plan gesloopt en vervangen door nieuwe woningen en nieuwe bedrijfsruimtes . Deze keuze is bepaald vanuit het financi?le perspectief.
Vanuit een duurzaam perspectief
Hoe zou je vanuit duurzaamheid naar deze opgave kunnen kijken? Kom je dan ook uit op slopen? Vragen die mij te binnen schieten zijn: Is het energetisch beter om nieuwe woningen te bouwen? Wat is de verhouding tussen de ingesloten energie (de energie die nodig is om een gebouw op te richten) en de gebruiksenergie? Gaat er veel energie verloren door sloop? Is behoud van gebouwen beter omdat bij sloop kostbare grondstoffen en materialen verloren gaan? Gaat de sociale structuur van de wijk verloren door sloop en hoe kan je dat toetsen? Gaat het karakter van dit stuk van de stad verloren door sloop of wordt er een nieuwe wijk gemaakt met een beter karakter? Hoe zit het met de historische context of geldt dat alleen voor de Amsterdamse grachtengordel?
Mijn vragen zijn uiterst divers van karakter maar ze betreffen aspecten die we onder de noemer duurzaam kunnen scharen. Duurzaamheid blijkt een lastig begrip en niet altijd vanzelfsprekend toepasbaar. Zeker niet voor de bouw en stedenbouw. Hieronder beperk ik mij tot drie, naar mijn mening belangrijke duurzame componenten: de energie, de materialen en de sociale component.
Lees verder: Slopen of renoveren deel1 energie
Het vervolg: Lees deel 2: Materialen