Een wereld met drie snelheden (1)

De relatie tussen burger, politiek en economie is totaal verstoord sinds Europa in een zware economische crisis is gedompeld. Economie, politiek en de maatschappij hebben hun relatie verloren. Het heeft volgens mij te maken met de verschillende snelheden van deze drie werelden. Als we niet in staat zijn de relatie tussen deze werelden te herstellen zal het onmogelijk zijn de noodzakelijke duurzame samenleving vorm te geven. In deze blog, (deel 1), schets ik onze wereld van verschillende snelheden. In deel twee wil ik ingaan op het duurzame perspectief.
De snelheid van de markt heeft niets meer te maken met de snelheid van de politiek en al helemaal niets meer met de snelheid van het leven van een gemiddelde mens. Het verbaast mij keer op keer dat in de journalistiek en door de markt geklaagd wordt over de reactiesnelheid van de politiek op de economische chaos die in Europa heerst. In de krant en op onder ander BNR radio, wordt de indruk gewekt dat politici suffe bureaucraten zijn die altijd te laat reageren op een bankencrisis in Spanje, een schuldencrisis in Griekenland of het inrichten van een noodfonds wat het vertrouwen van de markt zou moeten herstellen. Volgens mij is het andersom.
Stel dat u en ik zouden leven als de markt. Altijd volatiel, altijd onzeker en altijd in beweging. Het zou bijvoorbeeld betekenen, dat we maandelijks verhuizen en maandelijks van baan veranderen. We zouden altijd op weg zijn van de ene naar de andere optimale kans. En als je kinderen en je relatie dat ook zouden doen zou er geen huiselijk leven mogelijk zijn. Ik denk niet dit veel mensen gelukkig zou maken. Mensen hebben een bepaalde traagheid nodig om te aarden, om thuis te zijn, om vrienden te maken en sociaal te binden met wijk en stad waarin zij leven. Als we Footloose zouden zijn als markten zouden we knettergek worden.
Tussen de mens en de markt zit de politiek. De mens vindt de politiek onbetrouwbaar, mede omdat ze snel besluiten moet nemen die ons niet zinnen en van grote invloed op ons leven en op onze maatschappij kunnen zijn. Het met miljarden redden van banken, het oprichten van een Europees noodfonds, meer macht aan Brussel en het doorvoeren van ingrijpende bezuinigingen hebben veel invloed op ons leven en het gaat bijna met een ondemocratische snelheid. Het gevolg is dat mensen het niet meer begrijpen en bij elke verkiezing het aantal twijfelende stemmers groeit.
Ook de markt vindt de politiek onbetrouwbaar. De politiek is traag als het gaat om de vragen uit die markt. Het redden van Griekenland duurt te lang, het instellen van meer vrijheden voor de markt, het versoepelen van het ontslagrecht of het inrichten van een Europees noodfonds. Langzaam en traag! En als de politiek dan eindelijk heeft besloten is er weer een nieuwe crisis of een nieuwe ramp uit diezelfde markt die moet worden afgewenteld. De politiek heeft, ondanks al die miljarden nauwelijks invloed, en de markt leeft slechts even op na een volgende financi?le mega-injectie. De burger ziet die onmacht van de staat en vertrouwd het niet meer.
Ik weet niet hoe lang burgers, maar ook hoe lang politici dit nog gaan accepteren. De snelheid van de markt is eigenlijk niet te volgen voor een burger en ook niet voor een politicus die door de burger afgerekend wordt. Een snelheid die mijlenver afstaat van onze menselijke natuur. Nadenken, wikken en wegen, debat voeren en discussie zijn noodzakelijk in een democratisch model. De burger moet, en wil zien dat de politiek zijn belang serieus neemt en niet snel-snel verkwanselt aan de mark door miljarden te dumpen en de maatschappij achter te laten met onafzienbare financi?le schulden.
Zo lang de markt mag bepalen wat de snelheid van de wereld is en zo lang de politiek daarin meegaat is er geen kans dat de burger het vertrouwen in de politiek terug vindt. Maar dan is er ook geen kans dat we kunnen starten met het vormgeven van de duurzame samenleving. En aangezien de snelheid van de markt niet van menselijke proporties is zal de markt moeten vertragen op weg naar een duurzame maatschappij. Over dat laatste de volgende keer meer.
De kunstenaar Umberto Boccioni was lid van de Futuristen. Een Italiaanse groep kunstenaars uit het begin van de vorige eeuw die bezeten waren door de snelheid, de vooruitgang en energie. Futuristen verheerlijkten revoluties, industrie, snelle auto?s en het anarchisme. Het beeld ?Unique Forms of Continuity in Space? (1913) van Boccioni is een van de belangrijkste kunstwerken van deze stroming.
Lezen?
Joop Hazenberg. De machteloze staat. Hoe globalisering en individualisering de overheid uithollen. 2012 De Geus.
Koen Haegens. Neem de Tijd. Overleven in de to go maatschappij. 2012 AMBO Amsterdam.
Therry Baudet. De aanval op de Natiestaat. 2012 uitgeverij Bert Bakker.