MA2 2022 week #1: samen werken

Er is veel geschreven over samen werken en teams. En dat is begrijpelijk, want wat wij doen in ons leven en in ons werk, doen we vaak in groepen. We studeren in teams en veel sporten zijn een teamsport. En wat dacht je van de teams die werken op de intensive care tijdens de corona pandemie. Je hoopt dat dat goed functionerende teams zijn, dag en nacht, zeker als je aan de beademing ligt.

Onderzoekers hebben het proces van groepsvorming en teambuilding in schema’s proberen te vatten. Een beroemd schema is de team development cycle van Bruce Tuckman. Tuckman heeft in 1965 het groepsproces in dit schema verdeeld in vier belangrijke fasen: forming, storming, norming en performing. Je kan er op Wikipedia meer over lezen maar kort gezegd gaat die cyclus eerst over het samenstellen van een team, dan over de strijd die mensen met elkaar voeren, dan over het stellen van normen binnen de groep en er naar leven, en daarna pas, wordt, volgens Tuckman, een team een goed team.

Wat opmerkelijk aan het schema is, is dat de effectiviteit van een team door de tijd toe kan nemen, als alles goed verloopt natuurlijk. Maar, dat, zoals te zien is, in het begin de prestatie even af kan nemen; de curve loopt immers naar beneden. Ik lees dat als volgt. Je kan een team samenstelen uit super goede sporters of professionals maar omdat iedereen nog acteert als een individu werkt het team niet optimaal en is de kans om te winnen klein. Bij voetballen is het vaak beter een pass te geven aan een medespeler die vrij voor het doel inkomt, dan zelf voor het doelpunt te gaan en te missen. Dan moet je er natuurlijk wel op vertrouwen dat je teamlid ook kan scoren. Met andere woorden, mensen moeten elkaar leren kennen, om te weten dat de ander goede kwaliteiten heeft, om elkaar te vertrouwen, te waarderen etc.

Hoe kan je er voor zorgen dat een team snel door de eerste fasen van de cyclus heen komt, zodat je wel kunt presteren en je allemaal lekker soepel kan werken. Dat lijkt voor de MA2 cursus belangrijk want de cursus duurt maar zeven weken.

Ian Gardner, een Engels projectmanager en schrijver, schrijft in zijn boek daarover dat “The strongest partnerships or teams are often formed by team members having clear areas of expertise and clear roles” (Gardner 2015). Dat is hoopgevend voor onze cursus en de rede waarom we jullie vragen niet alleen een team van vier studenten te formeren maar samen te praten over de rollen en verantwoordelijkheden, taakverdeling en spelregels. Afspraken daarover leggen jullie vast in een samenwerkingsovereenkomst.

In die overeenkomst komen ook een aantal items te staan die te maken hebben met “norming”. Zeg maar de afspraken die jullie maken om op een goede manier met elkaar te werken en de opdrachten te kunnen maken. Je kan ook afspreken welke sancties op het niet naleven van de afspraken rusten. In het ergste geval waren er in het verleden groepen die een teamlid uit de groep hebben gezet. En ik kan je zeggen: dat geeft veel spanning en onnodige negatieve energie. En die tijd heb je niet. Dus het is een goede zaak met elkaar bij de start afspraken te maken.

Realiseer je dat jullie de afspraken maken en dat de overeenkomst niet een in beton gegoten contact is. Als jullie er gedurende de cursus achter komen dat de afspraken wellicht niet meer passen, dan breng je dat ter sprake en verander je eerder gestelde regels. Het doel is immers niet de regel maar een goede teamgeest.

Een laatste ding wil ik nog zeggen over teams en samen werken. In de praktijk en je toekomstige carrière heb je niet vaak te kiezen met wie je gaat samen werken. Overheden moeten aanbesteden en het is altijd een verassing wie er uit komt als adviseur, aannemer of architect. Werken in teams betekent dat je in een nieuw team altijd je plaats weer moet vinden. Dat je vaak over je schaduw heen moet stappen, dat je niet altijd je gelijk kunt krijgen, dat je een professionele houding aanneemt, dat je de positie van de opdrachtgever en je teamleden respecteert. En dat je in staat bent de ander met respect tegemoet te treden. Maar ook dat, als dat nodig is, je een probleem bespreekbaar maakt om conflicten te voorkomen. En dat speel je dan – om het in team jargon te zeggen – niet op de man maar op de zaak.